ارزهای دیجیتال، پدیده‌های نسبتا جدیدی هستند که بر پایه فناوری بلاکچین بنا شده‌اند. این دارایی‌های غیرمتمرکز، بدون نیاز به واسطه‌های بانکی سنتی، امکان تبادلات مالی را در بستری امن و شفاف فراهم می‌کنند. با این حال، هرکدام از انواع ارز دیجیتال دارای ویژگی‌ها، کاربردها و اهداف منحصربه‌فردی هستند. در ادامه، به معرفی انواع ارز دیجیتال ازجمله استیبل کوین، میم کوین، شت کوین و … بپردازیم. با ما همراه باشید. انواع ارز دیجیتال به‌طورکلی، به ۲ دسته کوین و توکن تقسیم می‌شوند، اما لیست انواع ارز دیجیتال عبارتند از: استیبل کوین‌ها (Stablecoins) یکی از انواع ارز دیجیتال هستند که به‌عنوان لنگرگاه عمل کرده و قیمت آنها ثابت است. این ارزهای دیجیتال به گونه‌ای طراحی شده‌اند که تا ارزش آنها به یک دارایی باثبات‌تر مانند دلار آمریکا، طلا، نقره یا سبدی از ارزها گره بخورد. هدف اصلی استیبل کوین‌ها، کاهش نوسانات شدید بازار کریپتو است. آنها به معامله‌گران امکان می‌دهند تا سود خود را ذخیره کرده یا از ضررهای احتمالی در روندهای نزولی بازار جلوگیری کنند؛ بدین ترتیب، نیازی به تبدیل به ارزهای فیات سنتی نخواهد بود. ازجمله بهترین استیبل کوین های متمرکز و غیرمتمرکز می‌توان به تتر، BUSD و USDC اشاره کرد. میم کوین‌ها، دسته جدیدی از ارزهای دیجیتال هستند که اغلب با الهام از میم‌های اینترنتی، شوخی‌ها یا پدیده‌های ویروسی ایجاد می‌شوند. این رمزارزها، برخلاف بیت‌کوین یا اتریوم که هدف‌های فنی یا کاربردی مشخصی دارند، در ابتدا بدون هدف جدی پا به عرصه انواع ارز دیجیتال گذاشتند. دوج‌کوین (Dogecoin) با نماد تصویری سگ شیبا اینو، بارزترین نمونه از میم کوین است.
میم کوین‌ها توانستند در زمانی کوتاه رشد خیره‌کننده‌ای داشته باشند و سودهای کلانی را نصیب برخی سرمایه‌گذاران کنند. بااین‌حال، نوسانات شدید، فقدان پشتوانه قوی و آسیب‌پذیری در برابر سفته‌بازی، آنها را به دارایی‌های پرخطر و غیرقابل پیش‌بینی تبدیل کرده است. به همین دلیل، به برخی از آنها شت کوین نیز گفته می‌شود. توکن‌های حاکمیتی (Governance Tokens)، ابزاری قدرتمند در دنیای بلاکچین هستند که قدرت تصمیم‌گیری را از نهادهای مرکزی به کاربران منتقل می‌کنند. این توکن‌ها به دارندگان خود حق رای می‌دهند. کاربران با داشتن توکن‌های حاکمیتی می‌توانند در مورد پیشنهادها و پروتکل‌های مربوط به تغییرات سیستم، تخصیص بودجه، توسعه ویژگی‌های جدید یا حتی تغییر کارمزدها رأی دهند. هرچه تعداد توکن‌های یک کاربر بیشتر باشد، قدرت رأی او نیز افزایش می‌یابد. این مکانیسم، به تضمین شفافیت کمک می‌کند و به کل جامعه اجازه می‌دهد تا به‌جای یک گروه محدود، پروژه را اداره کنند. توکن‌های هواداری (Fan Tokens)، نسل جدید ارزهای دیجیتال هستند که برای ایجاد ارتباطی عمیق‌تر و تعامل بیشتر بین تیم‌های ورزشی، هنرمندان یا برندهای محبوب و هواداران طراحی شده‌اند. این توکن‌ها معمولاً روی پلتفرم‌هایی مانند Socios.com و با همکاری تیم‌هایی چون بارسلونا، پاری‌سن‌ژرمن، منچسترسیتی و تیم‌های فرمول یک عرضه می‌شوند. کاربران با خرید توکن‌های هواداری به یک جامعه انحصاری دسترسی پیدا می‌کنند و از امتیازات ویژه‌ای برخوردار می‌شوند. این امتیازات می‌توانند شامل حق رأی در تصمیم‌گیری‌های جزئی تیم (مثلاً انتخاب طرح لباس، نام آهنگ رختکن یا پیام روی بازوبند کاپیتان) یا دسترسی به محتوای انحصاری باشند. همچنین، شرکت در نظرسنجی‌ها، ملاقات با بازیکنان یا دریافت جوایز و تخفیف‌ها هم از امتیازات دیگر این کاربران محسوب می‌شود. ارزهای دیجیتال هوش مصنوعی (AI Cryptocurrencies)، آن دسته از انواع ارز دیجیتال هستند که فناوری بلاکچین را با قابلیت‌های هوش مصنوعی (AI) ترکیب می‌کنند. این پروژه‌ها با هدف ایجاد پلتفرم‌ها و پروتکل‌هایی راه‌اندازی شده‌اند که از هوش مصنوعی برای بهبود عملکرد، امنیت، مقیاس‌پذیری و کاربردهای غیرمتمرکز استفاده می‌کنند. ارزهای هوش مصنوعی می‌توانند داده‌های AI را توزیع و غیرمتمرکز کنند، قدرت محاسباتی AI را به اشتراک بگذارند یا حتی بازارهای غیرمتمرکز برای خدمات AI ایجاد کنند. پروژه‌هایی مانند Fetch.ai ،SingularityNET و Render Token نمونه‌های خوبی از این رمزارزها هستند. ارزهای حریم خصوصی (Privacy Coins)، از آن دسته انواع ارز دیجیتال هستند که با تمرکز بر حفظ ناشناس بودن و محرمانه ماندن تراکنش‌ها طراحی شده‌اند. پرایوسی کوین‌ها برخلاف بسیاری از رمزارزها که تراکنش‌هایشان روی بلاکچین عمومی قابل ردیابی هستند، از فناوری‌های پیشرفته برای مخفی کردن هویت فرستنده، گیرنده و مبلغ تراکنش استفاده می‌کنند.
هدف اصلی این رمزارزها، ارتقای حریم خصوصی کاربران در مبادلات مالی دیجیتال است. پروژه‌هایی مانند مونرو (Monero) و زی‌کش (Zcash) با بهره‌گیری از اثبات دانش صفر (Zero-Knowledge Proofs)، امکان ناشناس ماندن را برای کاربران خود فراهم می‌کنند. این ویژگی‌ها هرچند برای حفظ آزادی‌های فردی و مقابله با سانسور ارزشمند هستند، اما گاهی نگرانی‌هایی را در مورد استفاده‌های غیرقانونی ایجاد می‌کنند. به همین دلیل، برخی کشورها محدودیت‌هایی برای آنها اعمال کرده‌اند. توکن‌های غیرقابل معاوضه (NFTs)، مالکیت یک آیتم خاص را در دنیای مجازی یا حتی فیزیکی تأیید می‌کنند. برخلاف بیت‌کوین یا اتریوم که قابلیت تعویض یک به یک دارند (یعنی هر واحد از آنها با واحدی دیگر برابر است)، هر توکن NFT یکتاست و نمی‌توان آن را با NFT دیگری تعویض کرد. ویژگی «یکتایی»، انواع ارز دیجیتال NFT را به ابزاری ایده‌آل برای اثبات مالکیت دیجیتال تبدیل کرده است. NFTها می‌توانند شامل طیف وسیعی از اقلام دیجیتال باشند. برخی از این اقلام شامل آثار هنری دیجیتال (مانند تصاویر و انیمیشن‌ها)، موسیقی، ویدئوها و آیتم‌های درون بازی‌های ویدئویی و زمین‌های مجازی در متاورس هستند. با خرید یک NFT، شما به‌طور رسمی مالکیت آن دارایی دیجیتال را در بلاکچین ثبت می‌کنید. این فناوری، به هنرمندان، سازندگان محتوا و کلکسیونرها این امکان را می‌دهد تا از دارایی‌های دیجیتال خود کسب درآمد کرده و مالکیت واقعی در دنیای مجازی را تجربه کنند. توکن‌های صرافی (Exchange Tokens)، رمز ارزهایی هستند که توسط صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال ایجاد و منتشر می‌شوند. این توکن‌ها به‌عنوان ابزارهای داخلی و کاربردی در اکوسیستم همان پلتفرم عمل می‌کنند. انواع ارزهای دیجیتال در قالب توکن‌های صرافی، نقش حیاتی در تقویت ارتباط بین صرافی و کاربران ایفا می‌کنند و معمولاً مزایای زیادی دارند.
رایج‌ترین کاربرد توکن‌های صرافی، کاهش کارمزدهای معاملاتی است. علاوه‌براین، این توکن‌ها اغلب به کاربران امکان دسترسی به ویژگی‌های انحصاری مانند شرکت در عرضه‌های اولیه (IEO)، رأی‌گیری برای لیست شدن پروژه‌های جدید یا دریافت سود از برنامه‌های استیکینگ (Staking) را می‌دهند. توکن‌های دیفای (DeFi Tokens)، رمزارزهایی هستند که نقش محوری در اکوسیستم مالی غیرمتمرکز (Decentralized Finance) ایفا می‌کنند. دیفای به سیستمی اشاره دارد که خدمات مالی سنتی مانند وام‌دهی، استقراض، مبادله و سرمایه‌گذاری را بدون نیاز به واسطه‌های مرکزی (مانند بانک‌ها) و بر بستر بلاکچین ارائه می‌دهد. این توکن‌ها می‌توانند کاربردهای متنوعی داشته باشند که عبارتند از: انواع ارز دیجیتال متاورس به کاربران اجازه می‌دهند تا زمین‌های مجازی، آیتم‌های پوشیدنی دیجیتال، آواتارها و سایر دارایی‌های درون بازی را خریداری، فروش، یا مبادله کنند. توکن‌هایی مانند MANA (برای Decentraland) و SAND (برای The Sandbox) نمونه‌های برجسته‌ای از این موضوع هستند. اما هدف اصلی متاورس چیست؟ هدف اصلی، ایجاد یک اقتصاد خودکفا و غیرمتمرکز درون متاورس است که در آن، مالکیت دیجیتال، واقعی و قابل انتقال باشد. توکن‌های گیمینگ (Gaming Tokens)، رمزارزهایی هستند که در اکوسیستم بازی‌های بلاکچینی نقش محوری ایفا می‌کنند. این توکن‌ها متفاوت با سایر انواع ارز دیجیتال هستند و با هدف بازی برای کسب درآمد (Play-to-Earn یا P2E) طراحی شده‌اند.
در این مدل‌ها بازیکنان می‌توانند با انجام بازی، تکمیل مأموریت‌ها یا شرکت در نبردها، دارایی‌های دیجیتال واقعی (مانند NFTها یا همان توکن‌های گیمینگ) را کسب کنند که قابلیت معامله در بازارهای ثانویه و تبدیل به پول واقعی را دارند. توکن‌های گیمینگ به‌عنوان ارز درون بازی عمل کرده و برای خرید آیتم‌ها، ارتقاء شخصیت‌ها، یا دسترسی به ویژگی‌های خاص استفاده می‌شوند. پروژه‌هایی مانند اکسی اینفینیتی (Axie Infinity) یا اسپلینترلندز (Splinterlands) نمونه‌های بارز بازی‌هایی هستند که بر پایه این مدل بنا شده‌اند. ارزهای دیجیتال اینترنت اشیاء (IoT Cryptocurrencies) به رمزارزهایی اطلاق می‌شود که برای تسهیل ارتباط، تبادل داده و تراکنش‌های اقتصادی بین دستگاه‌های متصل به اینترنت اشیاء (IoT) طراحی شده‌اند. هدف اصلی این پروژه‌ها، ایجاد یک بستر غیرمتمرکز و امن برای شبکه‌های وسیع دستگاه‌های هوشمند است؛ بدین ترتیب، داده‌ها می‌توانند به صورت کارآمد، بدون واسطه و با قابلیت ردیابی بالا، منتقل و پردازش شوند. با ترکیب بلاکچین و IoT، می‌توان چالش‌هایی مانند امنیت داده‌ها، مقیاس‌پذیری و اعتماد در شبکه‌های IoT را برطرف کرد. این فناوری، پتانسیل بالایی برای تحول در صنایع لجستیک، زنجیره تأمین، شهرهای هوشمند و اتوماسیون صنعتی دارد و پلی بین دنیای فیزیکی و دیجیتال ایجاد می‌کند.
ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)، نسخه‌های دیجیتالی پول ملی یک کشور هستند که مستقیماً توسط بانک مرکزی صادر و کنترل می‌شوند. انواع ارزهای دیجیتال CBDC، (برخلاف رمزارزهای غیرمتمرکز مانند بیت‌کوین)، متمرکز هستند و با پشتوانه کامل دولت منتشر می‌شوند. این مزیت آنها را به دارایی‌های باثبات تبدیل می‌کند. هدف از توسعه CBDCها، مدرن‌سازی سیستم‌های پرداخت، افزایش کارایی و شفافیت تراکنش‌ها، مبارزه با پولشویی و در نهایت، تقویت کنترل بانک مرکزی بر سیاست‌های پولی است. بسیاری از کشورها، از جمله چین (در حال آزمایش یوان دیجیتال)، در حال بررسی یا پیاده‌سازی CBDC خود هستند. توکن‌های لایه دوم (Layer 2 Tokens) به رمزارزهایی اطلاق می‌شود که برای حل مشکل مقیاس‌پذیری و هزینه‌های بالای تراکنش‌ها در بلاکچین‌های اصلی (لایه اول) مانند اتریوم طراحی شده‌اند. بلاکچین‌های لایه اول غالباً در زمان‌های اوج فعالیت با ازدحام شبکه و سرعت پایین مواجه هستند. توکن‌های لایه دوم به پروتکل‌هایی مانند آپتیمیسم (Optimism)، آربیتروم (Arbitrum)، پالیگان (Polygon) و زکریل (zkSync) تعلق دارند. این پروتکل‌ها، تراکنش‌ها را خارج از زنجیره اصلی پردازش کرده و سپس به‌صورت دسته‌ای و فشرده به بلاکچین لایه اول بازمی‌گردانند. این فرآیند منجر به افزایش چشمگیر سرعت تراکنش‌ها و کاهش چشمگیر کارمزدها می‌شود. توکن‌های لایه دوم اغلب برای پرداخت کارمزد در این شبکه‌ها، حاکمیت پروتکل یا سهام‌گذاری (Staking) استفاده می‌شوند و نقش حیاتی در توسعه و پذیرش گسترده‌تر برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) ایفا می‌کنند. دنیای رمزارزها بسیار گسترده‌تر از بیت‌کوین است و انواع ارز دیجیتال را دربرمی‌گیرد. استیبل کوین‌ها برای ثبات قیمت طراحی شده‌اند، درحالی‌که در استفاده از میم کوین‌ها باید دقت بیشتری داشته باشید. توکن‌های حاکمیتی و دیفای به کاربران قدرت تصمیم‌گیری و مشارکت در سیستم‌های مالی غیرمتمرکز را می‌دهند. NFTها و توکن‌های متاورس و گیمینگ (P2E)، مالکیت دیجیتال و اقتصادهای مجازی را ممکن می‌سازند. توکن‌های هواداری ارتباط تیم‌ها با هواداران را عمیق‌تر می‌کنند و ارزهای هوش مصنوعی و loT به‌دنبال تلفیق این فناوری‌ها با بلاکچین هستند. توکن‌های صرافی مزایایی در پلتفرم‌های معاملاتی ارائه می‌دهند و لایه دوم مقیاس‌پذیری را بهبود می‌بخشند. در نهایت، CBDCها نیز پول دیجیتالی ملی هستند که توسط بانک‌های مرکزی کنترل می‌شوند.
برخی رمزارزها به دلیل عرضه و تقاضا و سفته‌بازی نوسان بالایی دارند، درحالی‌که برخی دیگر برای حفظ ارزش ثابت طراحی شده‌اند و ثبات بیشتری دارند. بله، در مدل بازی برای کسب درآمد (Play-to-Earn یا P2E)، بازیکنان می‌توانند با انجام بازی، رمزارز کسب کنند. NFTها مالکیت یک آیتم خاص (مانند آثار هنری، موسیقی یا آیتم‌های بازی) را در بلاکچین تأیید می‌کنند.معرفی انواع ارز دیجیتال
استیبل کوین‌ها: ثبات در دنیای نوسانی رمزارزها
میم کوین‌ها: از شوخی تا واقعیت
توکن‌های حاکمیتی: قدرت تصمیم‌گیری در دست کاربران
توکن‌های هواداری: ارتباط نزدیک‌تر با تیم‌های محبوب
ارزهای دیجیتال هوش مصنوعی: آینده فناوری و سرمایه‌گذاری
ارزهای دیجیتال حریم خصوصی: حفظ ناشناسی در تراکنش‌ها
توکن‌های NFT: مالکیت دیجیتال در دنیای مجازی
توکن‌های صرافی: ابزارهای داخلی پلتفرم‌های معاملاتی
توکن‌های دیفای: انقلاب در خدمات مالی
ارزهای دیجیتال متاورس: زندگی دوم در دنیای دیجیتال
توکن‌های گیمینگ: بازی برای کسب درآمد
ارزهای دیجیتال IoT: اتصال جهان فیزیکی به بلاکچین
ارزهای دیجیتال CBDC: گام بعدی در تحول مالی
توکن‌های لایه دوم: بهبود مقیاس‌پذیری بلاکچین
نتیجه‌گیری
سوالات متداول
انواع ارز دیجیتال | معرفی ۱۴ نوع مختلف ارز دیجیتال
جدیدترین مطالب
خرید و قیمت رمز ارزها