فیوچرز چیست؟ | آشنایی با معاملات فیوچرز و کسب سود از آن

قراردادهای آتی یا معاملات فیوچرز از هیجان‌انگیزترین رویکردهای معاملاتی برای تضمین سود آتی هستند. برخلاف معاملات اسپات، در فیوچرز امکان کسب درآمد از افزایش یا کاهش قیمت دارایی در آینده وجود دارد. علاوه‌براین، معامله فیوچرز امکان پیش‌بینی نوسانات ارزهای دیجیتال را نیز فراهم می‌کند. 

فیوچرز چیست؟

فیوچرز یا قراردادهای آتی، یک توافق مالی استاندارد میان دو طرف است. در این قرارداد، خریدار و فروشنده متعهد می‌شوند که دارایی خاصی را در تاریخ و با قیمت از پیش‌تعیین‎‌شده معامله کنند. این دارایی می‌تواند کالا، ارز، شاخص سهام، اوراق بهادار یا ارزهای دیجیتال باشد. 

به بیان ساده‌تر، جزئیات معامله از جمله قیمت و تاریخ تحویل یا تسویه در زمان حال توافق می‌شود، اما خود تحویل یا تسویه در آینده صورت می‌گیرد.

مثالی از معاملات فیوچرز

اگر می‌خواهید بهتر متوجه شوید که معاملات فیوچرز چیست، به این مثال توجه کنید. 

تصور کنید قیمت فعلی هر واحد ارز دیجیتال (برای مثال، بیت کوین) ۸۰۰۰ دلار است. سرمایه‌گذاری که پیش‌بینی رشد این ارز دیجیتال را در آینده نزدیک دارد، تصمیم می‌گیرد یک توافق آتی منعقد کند؛ او برای خرید پنج واحد بیت کوین با قیمت ۴۰,۰۰۰ دلار اقدام می‌کند. بر اساس این توافق، او وجه کامل را در زمان انعقاد قرارداد پرداخت می‌کند، اما بیت کوین‌ها را سه ماه بعد دریافت خواهد کرد.

اگر پیش‌بینی این سرمایه‌گذار محقق شود و ارزش هر کوین در سه ماه آینده، مثلا به ۹۰۰۰ دلار برسد، او در زمان دریافت دارایی‌های خود ۵۰۰۰ دلار سود کسب کرده است.

• ۹۰۰۰ دلار * ۵ کوین = ۴۵,۰۰۰ دلار؛ ۴۵,۰۰۰ دلار – ۴۰,۰۰۰ دلار = ۵۰۰۰ دلار

نقش اهرم در معاملات فیوچرز

اهرم (Leverage) در معامله فیوچرز چیست؟ اهرم در بازار فیوچرز، ابزاری است که به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا با سرمایه‌ای کمتر از ارزش واقعی قرارداد، موقعیت‌های معاملاتی بزرگ‌تری را مدیریت کنند. با کمک اهرم می‌توانید از مبالغ قرض‌گرفته شده از صرافی یا کارگزاری استفاده کنید.

کاربرد اصلی اهرم، افزایش پتانسیل سود است و حتی یک تغییر کوچک در قیمت دارایی می‌تواند به بازدهی قابل توجهی برای سرمایه اولیه منجر شود. اما درعین‌حال، اهرم شمشیری دولبه است و ریسک را نیز به همان نسبت افزایش می‌دهد. 

مارجین در فیوچرز چیست؟

مارجین (Margin) در معاملات فیوچرز، حداقل مبلغی است که یک معامله‌گر باید در حساب خود نگه دارد تا بتواند یک موقعیت معاملاتی فیوچرز را باز کرده و آن را حفظ کند. این مبلغ، در واقع نوعی وثیقه یا وجه تضمین است. برای آشنایی بیشتر پیشنهاد میکنیم مقاله مارجین تریدینگ چیست؟ را مطالعه کنید.

صرافی ارز دیجیتال یا کارگزاری، برای هر قرارداد فیوچرز، درصد مشخصی از ارزش کل قرارداد را به عنوان مارجین اولیه تعیین می‌کند. این مبلغ، اهرم را فعال می‌سازد؛ بدین معنا که با پرداخت بخش کوچکی از ارزش قرارداد، می‌توانید بر کل ارزش قرارداد، کنترل داشته باشید.

مزایا و معایب معاملات فیوچرز چیست؟

بسیاری از معامله‌گران ممکن است اطلاع نداشته باشند که مزایا و معایب فیوچرز چیست. مزایا و معایب فیوچرز، عبارتند از:

مزایا	معایب
پوشش ریسک (Hedging)	ریسک بالا به دلیل اهرم
امکان کسب سود از هر دو جهت بازار (موقعیت شورت و لانگ)	پیچیدگی اجرا
استفاده از اهرم (Leverage)	ریسک لیکویید شدن
نقدینگی بالا	نوسانات شدید
تنوع ابزارهای مالی	هزینه‌های تأمین مالی فاندینگ ریتز (Funding Rates) در فیوچرزهای دائمی
شفافیت

انواع معاملات فیوچرز

دسته‌بندی انواع ترید فیوچرز می‌تواند بر اساس دارایی پایه، نوع تسویه، یا وجود تاریخ انقضا صورت گیرد. عمده‌ترین معاملات فیوچرز بر اساس تاریخ انقضا، عبارتند از:

• قراردادهای دائمی (Prepetual)
• قراردادهای تحویل‌پذیر (Delivery)

قراردادهای دائمی (Prepetual)

قراردادهای دائمی برخلاف قراردادهای آتی استاندارد، تاریخ انقضا ندارند. این ویژگی به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا موقعیت‌های معاملاتی خود را تا زمانی که مارجین کافی در حسابشان دارند، به صورت نامحدود باز نگه دارند. 

برای اینکه قیمت قراردادهای دائمی با قیمت لحظه‌ای (Spot) دارایی پایه همگام بماند، مکانیزمی به نام نرخ تأمین مالی (Funding Rate) وجود دارد. این نرخ به صورت دوره‌ای (معمولاً هر ۸ ساعت) بین معامله‌گران موقعیت لانگ و شورت پرداخت یا دریافت می‌شود و تعادل بازار را حفظ می‌کند.

قراردادهای تحویل‌پذیر (Delivery)

قراردادهای تحویل‌پذیر نوعی از قراردادهای آتی هستند که در آن‌ها فروشنده در تاریخ سررسید، باید به‌صورت فیزیکی، دارایی پایه را به خریدار تحویل دهد. دارایی پایه ممکن است بشکه‌های نفت خام، شمش‌های طلا یا مقادیر مشخصی از گندم باشد. تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان کالا از این قراردادها برای تضمین خرید یا فروش فیزیکی دارایی در آینده با قیمتی ثابت استفاده می‌کنند.

لیکویید شدن در فیوچرز به چه معناست؟

لیکویید شدن در فیوچرز به معنای بسته شدن اجباری یک موقعیت معاملاتی اهرم‌دار توسط صرافی یا کارگزاری است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که زیان‌های متحمل شده در یک معامله، به حدی برسد که سرمایه موجود در حساب شما دیگر برای پوشش آن زیان‌ها کافی نباشد.

به زبان ساده، وقتی با اهرم معامله می‌کنید، بخش کوچکی از سرمایه خود را به عنوان وثیقه مارجین قفل می‌کنید تا بتوانید موقعیت بزرگ‌تری را کنترل کنید. اگر بازار در جهت مخالف پیش‌بینی شما حرکت کند، زیان‌ها شروع به انباشت می‌کنند. وقتی این زیان‌ها به آستانه مشخصی برسند، صرافی برای جلوگیری از زیان بیشتر و برای محافظت از خود، به‌صورت خودکار موقعیت شما را می‌بندد.

هدف اصلی از لیکویید شدن، جلوگیری از بدهکار شدن به صرافی است. معامله‌گران می‌توانند با استفاده از ابزارهایی مانند حد ضرر (Stop-Loss) یا مدیریت صحیح مارجین، از لیکویید شدن جلوگیری کنند یا اثرات آن را کاهش دهند.

راهکارهای مدیریت ریسک در فیوچرز

ازجمله سوالات معامله‌گران تازه‌کار این است که مدیریت ریسک در معاملات فیوچرز به چه معناست؟ مدیریت ریسک به معنای استفاده از راهکارهای زیر است:

• استفاده از حد ضرر (Stop-Loss): این ابزار به شما امکان می‌دهد تا پیش از ورود به معامله، حداکثر ضرر قابل قبول خود را تعیین کنید. 
• مدیریت سرمایه (Capital Management): متخصصان توصیه می‌کنند بیش از ۱ تا ۲ درصد کل سرمایه خود را در یک پوزیشن فیوچرز به خطر نیندازید.
• اهرم مناسب: انتخاب اهرم پایین‌تر، فضای بیشتری برای تحمل نوسانات قیمت فراهم می‌کند. بنابراین، در وهله اول لازم است بدانید اهرم چیست و چگونه کار می‌کند.
• آگاهی و آموزش: درک عمیق از بازار، تحلیل تکنیکال و فاندامنتال، به شما کمک می‌کند تا از ورود به معاملات هیجانی خودداری کنید.

معرفی بهترین استراتژی‌های معاملاتی در فیوچرز

انتخاب بهترین استراتژی معاملاتی در فیوچرز به عوامل متعددی از جمله شخصیت معامله‌گر، میزان تحمل ریسک، میزان سرمایه در دسترس و افق زمانی معامله بستگی دارد. هیچ استراتژی واحدی برای همه افراد و هر شرایطی در بازار مناسب نیست. بااین‌حال، برخی افراد ممکن است بپرسند استراتژی‌های رایج و پرکاربرد در معاملات فیوچرز چیست؟ مهم‌ترین استراتژی‌ها، عبارتند از:

• اسکالپینگ (Scalping)

• سوئینگ تریدینگ (Swing Trading)

اسکالپینگ (Scalping)

اسکالپ چیست؟ اسکالپینگ یک استراتژی با افق زمانی بسیار کوتاه و با هدف کسب سودهای کوچک از نوسانات بسیار جزئی قیمت در مدت زمان کم است. اسکالپرها تعداد زیادی معامله را در طول روز باز و بسته می‌کنند. این استراتژی نیازمند تمرکز بالا، سرعت عمل، استفاده از اهرم بالا و تسلط بر مدیریت ریسک است. اگرچه سود هر معامله کم است، اما با تکرار زیاد می‌تواند در مجموع قابل توجه باشد.

سوئینگ تریدینگ (Swing Trading)

Swing Trading (سوئینگ تریدینگ) در دسته معاملات میان‌مدت قرار می‌گیرد. هدف اصلی این استراتژی، کسب سود از نوسانات یا سوئینگ‌های قیمت در یک دوره زمانی نسبتاً کوتاه تا متوسط است که معمولاً از چند روز تا چند هفته طول می‌کشد.

در سوئینگ تریدینگ، معامله‌گر به دنبال شناسایی نقاط عطف احتمالی در روند قیمت است. این استراتژی در مقایسه با اسکالپینگ، زمان بیشتری برای تحلیل و تصمیم‌گیری به معامله‌گر می‌دهد.

معرفی بهترین صرافی‌های خارجی معاملات فیوچرز

انتخاب بهترین صرافی خارجی برای معاملات فیوچرز، به‌ویژه برای کاربران ایرانی، موضوعی چالش‌برانگیز است و به اولویت‌های شخصی (مانند امنیت، کارمزد، تنوع دارایی‌ها، رابط کاربری، و مهم‌تر از همه، ریسک تحریم) بستگی دارد. 

در حال حاضر (مه ۲۰۲۵)، هیچ صرافی بزرگ و شناخته شده جهانی به‌طور رسمی و بدون محدودیت کامل به کاربران ایرانی خدمات نمی‌دهد و همواره ریسک مسدود شدن حساب وجود دارد؛ اما برخی صرافی‌ها، رویکرد منعطف‌تری دارند. بهترین صرافی‌های خارجی، عبارتند از:

• بایننس (Binance)

• بای‌بیت (Bybit)

• اوکی‌اکس (OKX)

• بیت‌گت (Bitget)

• اچ‌تی‌اکس (HTX) – هیوبی (Huobi) سابق

• کوینکس (CoinEx)

• بینگ ایکس (BingX)

تفاوت معاملات فیوچرز با اسپات و مارجین

تفاوت اصلی این سه نوع معامله در نحوه مالکیت دارایی و استفاده از اهرم است. در جدول زیر، تفاوت‌های کلیدی بین معاملات اسپات، فیوچرز و مارجین از ابعاد مختلف مقایسه شده‌اند. تفاوت اسپات و فیوچرز و مارجین:

ویژگی/ابعاد مقایسه	معاملات اسپات (Spot Trading)	معاملات مارجین (Margin Trading)	معاملات فیوچرز (Futures Trading)
تعریف اصلی	خرید و فروش فوری دارایی با قیمت لحظه‌ای بازار	خرید و فروش دارایی با استفاده از وجوه قرض گرفته شده (اهرم) از صرافی	معامله قراردادهایی بر پایه قیمت آتی یک دارایی بدون مالکیت مستقیم
مالکیت دارایی	بله، مالکیت مستقیم دارایی (مانند بیت کوین) پس از خرید	بله، مالکیت دارایی (اما با استفاده از وام)	خیر، مالکیت قرارداد بر پایه دارایی، نه خود دارایی
بازار انجام معامله	بازار نقدی/اصلی دارایی	بازار نقدی/اصلی دارایی (با مکانیزم وام)	بازار مشتقات (Derivatives Market)
اهرم (Leverage)	خیر، بدون اهرم	بله، با اهرم (معمولاً کمتر از فیوچرز)	بله، با اهرم (معمولاً بسیار بالا)
ریسک اصلی	نوسان قیمت خود دارایی	نوسان قیمت دارایی + ریسک لیکویید شدن	نوسان قیمت دارایی + ریسک بالای لیکویید شدن به دلیل اهرم بالا
کاربرد اصلی	سرمایه‌گذاری بلندمدت (هولد)، خرید و فروش فوری	افزایش پتانسیل سود در حرکات قیمت کوتاه‌مدت، ورود با سرمایه کمتر	سفته‌بازی بر روی قیمت آتی، پوشش ریسک (Hedging)
تاریخ انقضا/سررسید	خیر، نامحدود	خیر، نامحدود (تا زمان بستن دستی یا لیکویید شدن)	بله، (به جز فیوچرزهای دائمی/Perpetual Futures)
شورت کردن	معمولاً خیر (مگر در برخی پلتفرم‌های خاص)	بله، امکان فروش استقراضی برای سود از کاهش قیمت	بله، یکی از ویژگی‌های اصلی (گرفتن موقعیت شورت)
کارمزدها	کارمزد معاملات (Trading Fees)	کارمزد معاملات + بهره وام (Funding Fee/Interest)	کارمزد معاملات + نرخ تأمین مالی (Funding Rate در فیوچرز دائمی)
پیچیدگی	پایین	متوسط	بالا
مثال کاربرد	خرید بیت کوین و نگهداری برای چند سال	قرض گرفتن پول برای خرید بیشتر بیت کوین و فروش آن پس از رشد اندک	پیش‌بینی افزایش/کاهش قیمت بیت کوین در یک ماه آینده و خرید/فروش قرارداد

جمع‌بندی

فیوچرز چیست و چه کاربردها و مزایایی دارد؟ فیوچرز، توافقی برای خرید یا فروش دارایی در آینده با قیمتی از پیش تعیین‌شده است.  انواع اصلی فیوچرز شامل قراردادهای دائمی (Perpetual) و تحویل‌پذیر (Delivery) هستند. شما می‌توانید برای مدیریت ریسک معاملات فیوچرز از راهکارهایی مانند حد ضرر (Stop-Loss) استفاده کنید.

سوالات متداول