مارجین تریدینگ یکی از روشهای معاملاتی پیشرفته در بازارهای مالی است که در آن شما میتوانید با پولی بیشتر از سرمایه شخصی خود وارد معامله شوید. در نتیجه این امکان به شما داده میشود تا با استفاده از اهرمهای مالی (Leverage)، سود بالقوه بیشتری کسب کنید؛ البته با ریسک بیشتر. در این مطلب از صرافی ارز دیجیتال ایرانی زرین بیت بررسی میکنیم که معاملات مارجین چیست، چه مزایا و معایبی دارد و چطور میتوان با شناخت کامل از این ابزار به شکل حرفهای و ایمن استفاده کرد. همچنین به تفاوتهای معاملات مارجین با فیوچرز و اسپات میپردازیم.
مارجین چیست؟
در حوزه معاملات، مارجین (Margin) به مقدار وثیقهای گفته میشود که شما باید در اختیار صرافی یا بروکر بگذارید تا در ازای آن بتوانید وامی برای معامله دریافت کنید. این وثیقه معمولاً بهصورت ارز دیجیتال، دلار یا سایر داراییها سپرده میشود. وجود مارجین برای پوشش ریسکهای مارجین تریدینگ ضروری است، زیرا وقتی با پول قرضی معامله میکنید، اگر بازار خلاف جهت شما حرکت کند، صرافی یا بروکر باید مطمئن باشد ضرری متوجه او نمیشود.
به بیان سادهتر، Margin ابزار مالی است که به تریدر اجازه میدهد تا بیش از موجودی حساب خود معامله کند. البته فراموش نکنید که استفاده از مارجین همیشه همراه با ریسک است و بدون آموزش کافی میتواند به ضررهای بزرگ منجر شود. به نقل از سایت Investopedia:
مارجین به مبلغی اطلاق میشود که سرمایهگذار از کارگزار برای خرید یک سرمایهگذاری قرض میگیرد و تفاوت بین ارزش کل سرمایهگذاری و مبلغ وام را نشان میدهد.
مارجین تریدینگ چیست؟
مارجین تریدینگ یا معامله با مارجین، فرآیندی است که در آن تریدر با قرض گرفتن سرمایه از صرافی یا بروکر، وارد یک معامله میشود. این روش به شما این امکان را میدهد که با سرمایهای بیش از دارایی اولیه خود وارد بازار شوید. در واقع، شما وامی برای انجام معاملات دریافت میکنید و باید در قبال آن، سود مشخصی به پلتفرم پرداخت کنید.
در Margin Trading، فرصت سوددهی بالا است، اما به همان میزان، ریسک معاملات نیز افزایش مییابد. این نوع معاملات معمولاً توسط تریدرهای حرفهای انجام میشود، اما امروزه با فراهم شدن ابزارهایی مانند معاملات مارجین در بایننس یا کوینکس، کاربران عادی نیز به این حوزه ورود پیدا کردهاند. استفاده از اهرم در ترید مارجین میتواند معاملات کوچک را به موقعیتهای سودآور بزرگ تبدیل کند.
اگر به دنیای معاملهگری علاقهمند شدهاید، شاید این سؤال برایتان پیش آمده باشد که ترید چیست و چگونه تریدر شویم؟ آشنایی با اصول اولیه ترید، تحلیل بازار و مدیریت ریسک، اولین گامها برای تبدیل شدن به یک تریدر موفق هستند.
نحوه کار مارجین تریدینگ
فرآیند انجام مارجین تریدینگ به این صورت است که شما ابتدا یک حساب مارجین در صرافی ایجاد میکنید. سپس مقداری سرمایه اولیه بهعنوان مارجین (وثیقه) در حساب میگذارید. صرافی متناسب با آن سرمایه، به شما اعتبار معاملاتی (Leverage) میدهد. این مقدار اعتبار میتواند ۲ برابر، ۵ برابر یا حتی تا ۱۰۰ برابر سرمایه اولیه شما باشد.
پس از دریافت اعتبار، شما وارد معامله میشوید. حال اگر معامله شما موفق باشد و بازار در جهت مورد نظر حرکت کند، سود چند برابر نصیبتان میشود. اما اگر بازار در جهت عکس حرکت کند، ممکن است نه تنها سود نکنید، بلکه کل مارجین خود را از دست بدهید و ریسکهای مارجین تریدینگ را به شکل واقعی تجربه کنید.
فرض کنید ۵۰۰ دلار در حساب مارجین خود دارید و از اهرم ۵ برابر استفاده میکنید. این یعنی میتوانید با ۲۵۰۰ دلار وارد بازار شوید. اگر بازار ۱۰٪ رشد کند، شما ۲۵۰ دلار سود خواهید کرد؛ اما اگر ۱۰٪ افت کند، به جای ۵۰ دلار، کل ۵۰۰ دلار اولیه خود را از دست میدهید.
مارجین تریدینگ در ارزهای دیجیتال یکی از رایجترین روشهای معاملاتی برای کاربران حرفهای است که در صرافیهای بزرگی مانند بایننس ارائه میشود و به کاربران اجازه میدهد با سرمایهای چند برابر موجودی خود خرید و فروش انجام دهند. در این بازار نوسانی، سود بالقوه بالاست، اما ضرر آن هم میتواند شدید و سریع باشد.
در مارجین تریدینگ، شما وام میگیرید و مسئول بازپرداخت آن هم هستید، چه معاملهتان سود داشته باشد یا نه. به همین دلیل، یادگیری اصولی از طریق اموزش معاملات مارجین و شناخت دقیق ریسکهای مارجین تریدینگ اهمیت بالایی دارد. در این پلتفرمها ابزارهایی برای مدیریت ریسک مانند استاپ لاس (حد ضرر) و لیمیت اوردر در اختیار کاربران قرار دارد. این ابزارها به شما کمک میکنند تا از سرمایه خود محافظت کنید و حرفهایتر عمل کنید.
مزایا و معایب معاملات مارجین
مارجین تریدینگ در کنار مزایایی مثل افزایش سود بالقوه، استفاده از اهرم و انعطافپذیری بالا، معایبی همچون لیکویید شدن، مارجین کال و پرداخت بهره به صرافی یا کارگزاری نیز دارد. در واقع، مارجین تریدینگ (Margin Trading) به شما این امکان را میدهد تا با سرمایهای بیش از موجودیتان وارد معامله شوید، اما همین ویژگی باعث میشود که ریسک بیشتری هم متحمل شوید. در ادامه به صورت جداگانه مزایا و ریسکهای این نوع معاملات را بررسی خواهیم کرد.
مزایا مارجین تریدینگ
از مهمترین مزایای مارجین تریدینگ میتوان به استفاده از اهرم، افزایش سودآوری، انعطافپذیری در بازپرداخت و امکان پوشش ریسک اشاره کرد. در واقع، اگر به درستی و با دانش کافی وارد این بازار شوید، میتوانید با سرمایهای کم، سودی قابلتوجه بهدست آورید. برای مثال در این معاملات میتوانید از ابزار اهرم برای باز کردن پوزیشنهایی با ارزش چندبرابر موجودی خود استفاده کنید. البته این مزایا فقط زمانی معنا پیدا میکند که مدیریت ریسک را به درستی پیادهسازی کنید. در جدول زیر میبینید که مزایای مارجین تریدینگ چیست؟
توضیحات
مزایای مارجین تریدینگ
به شما اجازه میدهد چند برابر موجودی خود معامله کنید.
استفاده از اهرم
اگر تحلیل شما درست باشد، سودتان با ضریب اهرم چند برابر خواهد شد.
افزایش سود بالقوه
نیازی به زمانبندی مشخص برای بازپرداخت بدهی به صرافی ندارید.
انعطافپذیری بازپرداخت
میتوانید سرمایهتان را در چند موقعیت مختلف تقسیم و تنوع ایجاد کنید.
استفاده بهینه از سرمایه
در شرایط خاص میتوان از مارجین برای هج کردن (پوشش ریسک) استفاده کرد.
امکان پوشش ریسک
حتی اگر سرمایه اولیه کمی دارید، میتوانید از نوسانات بازار بهرهبرداری کنید.
دسترسی به فرصتهای بیشتر
ریسک های مارجین تریدینگ
ریسکهای مارجین تریدینگ شامل لیکویید شدن، مارجین کال، افزایش ضررهای بالقوه و پرداخت بهره به صرافی است. این ریسکها باعث میشوند که معاملات مارجین برای تازهکارها انتخاب چندان مناسبی نباشد. در این معاملات اگر موجودی شما از حد معینی کمتر شود، صرافی بدون اطلاع قبلی ممکن است موقعیت شما را ببندد (لیکویید کند) و سرمایه شما از بین برود. همچنین بهرهای که بابت قرض سرمایه پرداخت میکنید حتی در صورت ضرر هم از شما گرفته میشود. جدول ریسکهای مارجین تریدینگ را در ادامه مشاهده میکنید:
توضیحات
ریسک مارجین
زمانی که سرمایهتان کمتر از حد مجاز شود، باید سریعاً موجودی اضافه کنید یا معامله بسته میشود.
مارجین کال(Margin Call)
اگر ضرر شما زیاد شود و سرمایه کافی نداشته باشید، پوزیشن بهصورت خودکار بسته میشود.
لیکویید شدن
باید برای سرمایه قرض گرفتهشده، بهره بپردازید؛ حتی اگر معامله ضررده باشد.
پرداخت بهره
همانطور که سود چند برابر میشود، ضرر نیز با همان نسبت افزایش مییابد.
افزایش ضررهای بالقوه
کوچکترین نوسانات بازار میتواند به ضررهای سنگین منجر شود.
حساسیت بالا به نوسانات
مدیریت ریسک و تحلیل دقیق بازار در مارجین اهمیت زیادی دارد.
در مارجین تریدینگ، اصطلاحاتی مثل مارجین اولیه، مارجین نگهداری، مارجین کال، لیکویید شدن، مارجین ایزوله و کراس مارجین کاربرد زیادی دارند و درک درست آنها برای فعالیت حرفهای در معاملات مارجین در ترید الزامی است. اگر قصد فعالیت در مارجین و فیوچرز را دارید، بدون تسلط به این اصطلاحات نمیتوانید تصمیمگیری درستی داشته باشید. در ادامه مهمترین مفاهیم را مشاهده میکنید:
مارجین اولیه (Initial Margin): مبلغی که باید هنگام باز کردن پوزیشن بهعنوان وثیقه پرداخت کنید.
مارجین نگهداری (Maintenance Margin): حداقل موجودی که باید بعد از باز شدن پوزیشن در حسابتان باقی بماند.
مارجین کال (Margin Call): اخطار صرافی زمانیکه موجودی شما از حداقل موردنیاز کمتر شود.
لیکویید شدن (Liquidation): این اصطلاح به معنای بسته شدن خودکار پوزیشنها توسط صرافی به دلیل کاهش شدید موجودی حساب است.
مارجین ایزوله: اختصاص سرمایه خاص به یک پوزیشن، بهطوریکه باقی سرمایه تحت تأثیر قرار نمیگیرد.
کراس مارجین: استفاده از تمام سرمایه موجود در حساب برای پوزیشنهای مختلف بهصورت اشتراکی را کراس مارجین میگویند.
مارجین استفادهشده و آزاد: میزان سرمایهای که در پوزیشنها قفل شده و سرمایه در دسترس برای معاملات جدید است.
روش محاسبه مارجین
محاسبه مارجین در مارجین تریدینگ بر پایه نسبت بین سرمایه اولیه، ارزش کل پوزیشن و اهرم انتخابی انجام میشود. باید بدانید چقدر پول شخصی وارد معامله میکنید و چقدر از صرافی قرض میگیرید. در واقع، برای محاسبه دقیق، ابتدا باید مشخص کنید از چه اهرمی استفاده میکنید و اصلاً لوریج چیست و چه نقشی در مدیریت سرمایه دارد. در آموزش معاملات مارجین به این مفاهیم پرداخته میشود. برای مثال، در معاملات مارجین کوینکس و بایننس ابزارهای کمکی برای محاسبه وجود دارد. مراحل محاسبه مارجین به شرح زیر است:
مشخص کردن اهرم (Leverage): مثلاً ۵ X یعنی ۵ برابر سرمایه خود معامله میکنید.
مشخص کردن اندازه پوزیشن (Position Size): کل مبلغی که میخواهید با آن وارد معامله شوید.
محاسبه مارجین اولیه:
Initial Margin= Leverage /Position Size
مثلاً اگر پوزیشن ۱۰۰۰ دلار باشد با اهرم ۵، مارجین اولیه شما ۲۰۰ دلار خواهد بود.
محاسبه قیمت لیکویید: معمولاً در پلتفرمها بهصورت خودکار محاسبه میشود، ولی با کاهش ارزش دارایی، به محدودهای میرسید که داراییتان لیکویید میشود.
مارجین نگهداری: صرافیها برای جلوگیری از لیکویید شدن زودهنگام، یک سطح حداقل مشخص کردهاند.
درک درست از روش محاسبه مارجین تفاوت بین ضرر کامل و یک معامله موفق است.
معرفی انواع معاملات مارجین
در حوزه مارجین تریدینگ، دو نوع اصلی از معاملات وجود دارد که شامل مارجین ایزوله و کراس مارجین میشوند. اما این دستهبندی به همینجا ختم نمیشود. در صرافیهای مختلف انواع روشهای دیگری برای اجرای این معاملات ارائه شدهاند.
۱- مارجین ایزوله (Isolated Margin)
در این حالت، هر پوزیشن معاملاتی به صورت جداگانه از دیگر پوزیشنها مدیریت میشود. یعنی مقدار مارجینی که برای یک معامله استفاده میکنید فقط به همان پوزیشن اختصاص دارد. این نوع معامله مناسب کسانی است که میخواهند ریسک را کنترلشده و محدود نگه دارند.
اگر یک پوزیشن ضرر کند و لیکوئید شود، فقط همان مبلغ از بین میرود و باقی سرمایه شما محفوظ میماند. مثلا در معاملات مارجین بایننس، اگر مارجین ایزوله را انتخاب کنید، صرافی فقط از مارجین اختصاص دادهشده به همان معامله استفاده میکند.
۲- کراس مارجین (Cross Margin)
در کراس مارجین، تمام موجودی حساب مارجین شما برای حمایت از همه پوزیشنها مورد استفاده قرار میگیرد. این روش به تریدرها اجازه میدهد تا احتمال لیکوئید شدن را کاهش دهند، اما اگر بازار برخلاف پوزیشنها حرکت کند، ممکن است کل موجودی از دست برود.
در معاملات مارجین در صرافی کوینکس، کراس مارجین یکی از گزینههای محبوب برای معاملهگرانی است که چند پوزیشن همزمان باز دارند و میخواهند سرمایهشان انعطافپذیرتر عمل کند.
۳- مارجین بلندمدت (Position Holding)
این نوع مناسب افرادی است که پوزیشنهای معاملاتی خود را برای مدت طولانی (چند هفته یا چند ماه) نگه میدارند. در این روش باید بهره شبانه و هزینههای نگهداری را در نظر گرفت. این نوع برای تریدرهایی مناسب است که تحلیلهای بنیادی انجام میدهند و از نوسانات کوتاهمدت پرهیز میکنند.
اسکالپینگ یا معاملات درونروزی با اهرم، روش محبوبی برای کسانی است که به دنبال کسب سود سریع هستند. در این روش، شما در عرض چند دقیقه تا چند ساعت وارد معامله شده و از آن خارج میشوید. البته توجه داشته باشید که در این مدل، اهرم در ترید مارجین نقش کلیدی دارد و ریسک بالایی به همراه دارد.
مقایسه معامله مارجین و اسپات
مارجین تریدینگ و معاملات اسپات، دو سبک معاملاتی هستند که تفاوتهای مهمی مثل استفاده از اهرم، مالکیت دارایی و میزان ریسک دارند. در معاملات اسپات، شما یک دارایی دیجیتال را با سرمایه واقعی خود و بدون اهرم خریداری میکنید. اما در مارجین تریدینگ، شما میتوانید چند برابر موجودی خود از صرافی وام بگیرید و وارد معامله شوید. این یعنی هم امکان سود بیشتر دارید و هم ریسک بالاتر. جدول مقایسه معاملات مارجین و اسپات را در ادامه مشاهده میکنید:
معامله اسپات
معامله مارجین (Margin Trading)
ویژگی
ندارد
دارد (بین ۲ تا ۱۰ یا بیشتر)
استفاده از اهرم
واقعی و فوری
واقعی، اما بخشی از دارایی قرض گرفتهشده
مالکیت دارایی
پایین
بالا، مخصوصاً در اهرمهای بالا
ریسک
کل مبلغ معامله را باید داشته باشید
نیاز به مبلغ کمتری برای شروع
میزان سرمایه مورد نیاز
بر اساس نوسان دارایی خریداریشده
با اهرم چندبرابر سود یا زیان
سود یا زیان
ندارد
دارد؛ در صورت افت زیاد قیمت
لیکوئید شدن
کاربران مبتدی و سرمایهگذاری بلندمدت
کاربران حرفهای با دانش تحلیل قوی
مناسب برای
استفاده نمیشود
استفاده میشود
معاملات مارجین در بایننس
بهصورت اسپات ساده
معاملات مارجین در صرافی کوینکس فعال است
کاربرد در کوینکس
مقایسه معامله مارجین و فیوچرز
مارجین تریدینگ و معاملات فیوچرز تفاوتهایی مثل مالکیت دارایی، میزان اهرم و ساختار قرارداد دارند. معاملات Margin و فیوچرز، هردو به شما امکان استفاده از لوریج را میدهند، اما تفاوتهای اساسی در نحوه اجرا، ریسک و حتی مالکیت دارایی خواهند داشت. در ترید مارجین شما واقعاً دارایی را خریدوفروش میکنید، ولی در معاملات فیوچرز صرفاً یک قرارداد روی قیمت آینده دارایی میبندید.
نکتهای که باید بدانید این است که در معاملات فیوچرز، خصوصاً در معاملات مارجین بایننس، اهرم میتواند تا 100 برابر هم برسد. اما در مارجین این عدد محدودتر است. همچنین، قراردادهای فیوچرز ممکن است تاریخ انقضا داشته باشند یا دائمی باشند، اما مارجین چنین ساختاری ندارد. در جدول زیر میبینیم که تفاوت معاملات فیوچرز و مارجین چیست؟
معاملات مارجین
معاملات فیوچرز
ویژگی
واقعی
قرارداد آتی (نه مالکیت واقعی)
نوع دارایی
محدود (تا ۱۰)
بالا (تا ۱۰۰ یا بیشتر)
اهرم
دارد
معمولاً شامل funding rate است
پرداخت بهره
با افت قیمت به زیر سطح مارجین
سریعتر و حساستر به نوسانات بازار
لیکوئید شدن
واقعی
مجازی و قراردادی
مالکیت دارایی
ندارد
دارد (با تاریخ انقضا یا دائمی)
ساختار قرارداد
بالا ولی کنترلپذیرتر
بسیار بالا
ریسک
رایج
رایج و متنوع
استفاده در بایننس
معاملهگران با استراتژی بلندمدت
معاملهگران نوسانگیر و کوتاهمدت
مناسب برای
متوسط
پیشرفته
آموزش مورد نیاز
مقایسه معامله مارجین و تعهدی
مارجین تریدینگ و معاملات تعهدی تفاوتهایی در ضریب اهرم، لیکوئید شدن و نوع قرارداد دارند. معاملات تعهدی، نوعی معامله با اعتبار است که در صرافیهای مختلف ارائه میشوند. در حالی که معاملات مارجین در بایننس و سایر صرافیهای بینالمللی با ساختار قرض و بهره کار میکنند.
تفاوت مهم این است که در معاملات تعهدی معمولاً ضریب اهرم پایینتر است و امکان لیکوئید شدن کامل دارایی کمتر است. جدول مقایسه معاملات مارجین و تعهدی به شرح زیر است:
یکی از ریسکهای بزرگ در مارجین تریدینگ، خطر لیکوئید شدن است. لیکوئید زمانی رخ میدهد که ارزش دارایی معاملهگر آنقدر کاهش یابد که دیگر توانایی پوشش بدهی خود به صرافی را نداشته باشد. در این وضعیت، برای جلوگیری از زیان بیشتر، صرافی بهصورت خودکار معامله را میبندد و تمام سرمایه اولیه معاملهگر از بین میرود.
این اتفاق معمولاً زمانی رخ میدهد که از اهرمهای بالا استفاده شده باشد و بازار با نوسانات شدید مواجه شود. تریدرهایی که بدون برنامهریزی، دانش کافی و تعیین حد ضرر وارد معاملات مارجین میشوند، بیشترین آسیب را از پدیده لیکوئید شدن میبینند.
برای مثال، فرض کنید ۱۰۰ دلار سرمایه دارید و با اهرم ۱۰ وارد یک معامله لانگ روی بیتکوین میشوید. در این حالت، معادل 1000 دلار بیتکوین خریدهاید. حال اگر قیمت بیتکوین فقط 10٪ کاهش پیدا کند، 100 دلار از دست میرود و شما لیکوئید میشوید!
اگر برایتان سؤال شده که لیکوئید شدن چیست، باید بدانید که لیکوئید شدن در مارجین تریدینگ به معنای از دست رفتن کامل سرمایه در اثر کاهش ارزش دارایی و فعال شدن سیستم تسویه خودکار صرافی است. به همین دلیل، آموزش، مدیریت ریسک و تعیین حد ضرر از اهمیت بالایی برخوردارند.
نکات مهم در هنگام معاملات مارجین ارز دیجیتال
برای ورود به مارجین تریدینگ باید نکاتی مثل مدیریت ریسک، استفاده از حد ضرر و انتخاب اهرم مناسب را به خوبی رعایت کنید. یادگیری و اجرای درست اصول اموزش معاملات مارجین نقش کلیدی در موفقیت شما دارد. معاملات مارجین در بایننس و سایر صرافیها پتانسیل سود بالایی دارند اما اگر این نکات را نادیده بگیرید، بهجای سود با ضررهای سنگین روبرو خواهید شد.
با اهرمهای پایین شروع کنید: برای مبتدیها اهرمهای ۲ تا ۵ پیشنهاد میشود.
حد ضرر تعیین کنید: برای جلوگیری از لیکوئید شدن، همیشه stop-loss مشخص داشته باشید.
مدیریت سرمایه داشته باشید: هرگز کل سرمایه خود را وارد یک معامله نکنید.
بازار را دائم بررسی کنید: در معاملات با اهرم بالا، هر لحظه قیمت اهمیت دارد.
روی رمزارزهای پرنوسان معامله نکنید: چون ریسک لیکوئید شدن افزایش مییابد.
آموزش ببینید: آموزش مداوم در موفقیت در معاملات مارجین در صرافی کوینکس بسیار مهم است.
طمع نکنید: دنبال سودهای نجومی یک شبه نباشید؛ اکثر تریدرهای طمعکار لیکوئید میشوند.
جمع بندی
در آخر باید بدانید که مارجین تریدینگ ابزار قدرتمندی است که اگر به درستی از آن استفاده شود میتواند سود زیادی را برای تریدرهای حرفهای رقم بزند. اما در عین حال، یک حرکت اشتباه در این سبک از معاملات، میتواند کل سرمایهتان را از بین ببرد.
چه در معاملات مارجین در بایننس باشید، چه در معاملات مارجین در صرافی کوینکس، درک عمیق تفاوتها، آموزش مناسب و مدیریت ریسک، سه کلید طلایی برای موفقیت هستند. همچنین شناخت تفاوت معاملات اسپات و مارجین یا تفاوت معاملات مارجین و فیوچرز به شما کمک میکند تصمیمگیری بهتری داشته باشید.
سوالات متداول
خیر، مارجین تریدینگ به همان اندازه که امکان سود بالا دارد، میتواند ضررهای سنگینی هم به همراه داشته باشد. استفاده از اهرم باعث میشود نوسانات کوچک بازار تأثیر زیادی روی سرمایهتان بگذارد.
با تعیین حد ضرر (Stop Loss)، استفاده از اهرمهای پایین، و مدیریت سرمایه بهصورت دقیق میتوانید میزان ریسک را کنترل کرده و از لیکوئید شدن سرمایه جلوگیری کنید.
معمولاً نه؛ چون پیچیدگی و ریسک بالای این نوع معامله نیازمند تجربه، دانش تحلیلی قوی و کنترل احساسات است. برای افراد تازهکار بهتر است ابتدا با معاملات اسپات شروع کنند.
زمانی که ارزش دارایی شما به زیر حد مشخصشده توسط صرافی برسد، مارجین کال فعال میشود. در این حالت باید سریعاً موجودی را افزایش دهید یا بخشی از پوزیشن را ببندید تا از لیکوئید شدن کامل جلوگیری شود.